Hướng dẫn đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp

Quá trình đọc và hiểu báo cáo tài chính thường không đòi hỏi bạn phải là một chuyên gia tài chính hoặc kế toán. Thậm chí, các quản lý và giám đốc không chuyên về lĩnh vực này cũng có thể tiếp cận và phân tích báo cáo tài chính nếu họ biết cách tiếp cận và hiểu những thông tin cơ bản trong báo cáo tài chính. Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn bạn qua từng bước để đọc một báo cáo tài chính một cách kỹ lưỡng và tỉ mỉ, giúp bạn có cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn về tình hình tài chính của một công ty hoặc tổ chức.

Báo cáo tài chính doanh nghiệp là gì?

Báo cáo tài chính doanh nghiệp là một tài liệu quan trọng trong lĩnh vực kế toán và tài chính, cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. BCTC chứa trong đó hàng loạt thông tin quan trọng, như tài sản, nợ, vốn chủ sở hữu, doanh thu, lợi nhuận, và dòng tiền. Đây là một tài liệu không thể thiếu để cả nhà đầu tư, ngân hàng, cơ quan quản lý, và cả các cổ đông cũng như những người quản lý doanh nghiệp.

Thời điểm công bố báo cáo tài chính (BCTC) thường được quy định bởi luật pháp và thường diễn ra vào cuối mỗi quý để cung cấp thông tin định kỳ về tình hình tài chính của công ty. Cuối năm, BCTC năm cũ sẽ được công bố sau khi kết thúc niên độ tài chính của công ty, thường là vào tháng 12.

BCTC hoàn chỉnh thường bao gồm nhiều phần quan trọng, giúp người đọc có cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn về tình hình tài chính của công ty. Các phần chính trong BCTC bao gồm:

• Báo cáo của Ban giám đốc: Đây là báo cáo mô tả về tình hình tổng quan của công ty, nhấn mạnh các điểm quan trọng và sự phát triển trong kỳ tài chính cụ thể.
• Báo cáo của công ty kiểm toán độc lập: Được thực hiện bởi một công ty kiểm toán độc lập, báo cáo này xác nhận tính xác thực của thông tin trong BCTC và đảm bảo rằng nó tuân theo các tiêu chuẩn kế toán quốc tế.
• Bảng cân đối kế toán: Bảng này hiển thị tài sản, nợ và vốn chủ sở hữu của công ty tại một thời điểm cụ thể, thường là cuối kỳ tài chính. Nó cho biết sự cân đối giữa tài sản và nguồn tài trợ.
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Báo cáo này trình bày doanh thu, lợi nhuận, và các khoản chi phí của công ty trong một khoảng thời gian cụ thể, thường là một năm hoặc một quý.
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Báo cáo này thể hiện luồng tiền mà công ty đã nhận và chi tiêu trong khoảng thời gian đó. Nó giúp người đọc hiểu rõ hơn về việc công ty quản lý tiền mặt.
• Thuyết minh báo cáo tài chính: Phần này chứa các thông tin bổ sung, giải thích, và chú thích cho các số liệu trong BCTC. Điều này giúp người đọc hiểu rõ hơn về các sự kiện quan trọng và quyết định tài chính của công ty.

BCTC là một công cụ mạnh mẽ để đánh giá tình hình tài chính và hiệu suất của một tổ chức hoặc doanh nghiệp và cung cấp thông tin quan trọng để đưa ra quyết định đúng đắn.

Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính một cách đơn giản

Để thực hiện việc đọc báo cáo tài chính một cách hiệu quả, quan trọng nhất là tập trung vào 3 loại báo cáo tài chính quan trọng nhất: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Các báo cáo này cung cấp thông tin chi tiết và toàn diện về tình hình tài chính của doanh nghiệp, giúp bạn đánh giá và hiểu rõ hơn về hoạt động kinh doanh

Cách đọc bảng cân đối kế toán

Trong việc phân tích báo cáo tài chính, có một số tài khoản quan trọng đáng chú ý, đặc biệt là tài khoản 131 và 331 trên bảng cân đối kế toán. Các tài khoản này thường liên quan đến công nợ phải thu từ khách hàng và công nợ phải trả cho nhà cung cấp. Dưới đây là một phân tích chi tiết để giúp bạn hiểu rõ hơn về tài khoản này và cách chúng có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính của công ty:

Tài khoản 131 và 331 giảm so với cùng kỳ là đánh giá tốt: Nếu tài khoản 131 (công nợ phải thu) và tài khoản 331 (công nợ phải trả) giảm so với cùng kỳ trước, điều này thường được coi là một dấu hiệu tích cực. Nó có thể cho thấy công ty đang quản lý hiệu quả việc thu tiền từ khách hàng và quản lý nợ với nhà cung cấp một cách hiệu quả hơn. Điều này có thể góp phần cải thiện lưu chuyển tiền và lợi nhuận.

Tài khoản 131 không được chiếm tỷ trọng quá cao trong phần tài sản: Nếu tài khoản 131 chiếm tỷ trọng quá lớn trong phần tài sản của công ty, có thể gợi ý rằng công ty đang gặp khó khăn trong việc thu tiền từ khách hàng. Điều này có thể dẫn đến tình trạng nguy cơ mất tiền từ công nợ không thanh toán hoặc tồn đọng. Điều quan trọng là theo dõi và kiểm soát tài khoản 131 để đảm bảo nó không chiếm tỷ trọng quá lớn.

Tài khoản 331 không được chiếm tỷ trọng quá cao trong phần vốn chủ sở hữu: Tài khoản 331, liên quan đến công nợ phải trả cho nhà cung cấp, cũng cần được kiểm soát cẩn thận. Nếu tài khoản 331 chiếm tỷ trọng quá lớn trong phần vốn chủ sở hữu của công ty, điều này có thể gợi ý rằng công ty đang gặp khó khăn trong việc thanh toán nợ. Điều này có thể tạo áp lực lên tài chính của công ty và ảnh hưởng đến khả năng đầu tư và phát triển.

Cách đọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Để thực hiện việc đọc và phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh một cách chi tiết và cặn kẽ, bạn có thể tuân theo các bước sau:

Bước 1: Tách riêng các khoản doanh thu và chi phí của doanh nghiệp:

• Trước hết, hãy tách riêng và xác định rõ các khoản doanh thu và chi phí trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Doanh thu thường bao gồm tiền thu được từ bán hàng, dịch vụ hoặc các hoạt động kinh doanh khác. Các chi phí thường bao gồm các khoản chi phí sản xuất, quản lý, tiền thuê, thuế, lương và nhiều khoản chi phí khác.

Bước 2: Xác định tỷ trọng từng khoản doanh thu và chi phí trong tổng doanh thu, chi phí và so sánh sự thay đổi:

• Sau khi tách riêng các khoản doanh thu và chi phí, hãy tính tỷ trọng của từng khoản trong tổng số doanh thu và tổng số chi phí. Sử dụng các con số này để so sánh với cùng kỳ trước đó. Nếu bạn đang xem xét báo cáo hàng quý, hãy so sánh với cùng kỳ năm trước; nếu là báo cáo hàng năm, so sánh với cùng kỳ của năm trước.

Bước 3: Quan sát, phân tích và đánh giá sự thay đổi doanh thu, chi phí:

• Sau khi có tỷ trọng của các khoản doanh thu và chi phí, hãy tiến hành phân tích chi tiết. Quan sát xem có những khoản doanh thu nào tăng và giảm, và làm tương tự cho các khoản chi phí. Cố gắng xác định nguyên nhân. Nếu doanh thu tăng, có thể là do tăng tiếp thị hoặc tăng giá sản phẩm. Nếu chi phí tăng, hãy xem xét có những yếu tố nào góp phần vào sự gia tăng này. Điều này có thể giúp bạn đánh giá hiệu suất kinh doanh và tìm ra những điểm mạnh và yếu của doanh nghiệp.

Cách Đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một tài liệu quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp. Nó cung cấp thông tin về vòng quay của nguồn vốn, cho phép bạn hiểu rõ hơn về khả năng của doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh hay chậm. Dưới đây, chúng ta sẽ xem xét chi tiết về các khía cạnh quan trọng của báo cáo lưu chuyển tiền tệ và cách đọc nó:

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh:

Trong phần này, bạn sẽ tìm hiểu về việc thanh toán cho nhà cung cấp, thu tiền từ khách hàng, chi trả cho nhân viên, nộp thuế, trả lãi cho ngân hàng, và nhiều hoạt động khác liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều quan trọng để nhớ là dòng tiền từ hoạt động kinh doanh thường bao gồm lượng tiền mà doanh nghiệp tạo ra từ hoạt động cốt lõi, không phải là khoản tiền huy động hoặc vay nợ.

Dòng tiền từ hoạt động đầu tư:

Phần này liên quan đến việc mua sắm hoặc thanh lý tài sản cố định, tài sản dài hạn của doanh nghiệp. Nó cho bạn biết liệu doanh nghiệp có đang đầu tư vào việc mở rộng hoặc cải thiện cơ sở hạ tầng, hay có dấu hiệu bán tài sản không cần thiết.

Dòng tiền từ hoạt động tài chính:

Phần này liên quan đến việc tăng hoặc giảm vốn chủ sở hữu và hoạt động vay nợ của doanh nghiệp. Nó cho bạn biết liệu doanh nghiệp đang lấy vốn từ đâu và cách họ quản lý nợ.

Khi đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ, có một số điểm quan trọng cần lưu ý:

• Ngoại trừ dòng tiền từ hoạt động kinh doanh, dòng tiền từ hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính thường có bản chất là tăng ở kỳ hiện tại và giảm ở kỳ tương lai hoặc đảo ngược lại. Điều này có thể cho thấy sự thay đổi trong việc quản lý nguồn vốn.
• Phần trọng tâm nên nghiên cứu là lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động kinh doanh, bởi nó phản ánh khả năng tạo tiền trên thực tế của doanh nghiệp. Nếu dòng tiền từ hoạt động kinh doanh là tiêu đề tích cực, điều này thường là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp có khả năng tự duy trì và phát triển.
• Cuối cùng, cần chú ý đến tiền và các khoản tương đương tiền vào cuối kỳ. Mặc dù có thể giảm so với kỳ trước, nhưng điều này không nhất thiết phải là tín hiệu xấu. Có thể doanh nghiệp đã thanh toán các khoản nợ hoặc vay trước đó, điều này có thể là một quyết định tài chính hợp lý.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cung cấp một cái nhìn toàn diện về tài chính của doanh nghiệp và là một công cụ quan trọng để đánh giá khả năng tài chính và quản lý.

Những lưu ý khi đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp

• Lưu ý khi đọc báo cáo tài chính: Sử dụng cho kiểm toán và thanh toán thuế: Báo cáo tài chính chủ yếu được sử dụng trong quá trình kiểm toán để xác định tính chính xác và minh bạch của thông tin tài chính. Nó cũng là nguồn thông tin quan trọng để tính toán thuế, như thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Đảm bảo rằng báo cáo tài chính của bạn là chính xác và minh bạch là quan trọng để tránh các vấn đề liên quan đến thuế.
• Hỏi kế toán của bạn: Nếu bạn gặp bất kỳ câu hỏi hoặc có sự không chắc chắn về nội dung trong báo cáo tài chính, hãy luôn tận dụng kiến thức và kinh nghiệm của kế toán của bạn. Họ có kiến thức sâu về tài chính và thuế và có thể giải thích hoặc giúp bạn hiểu rõ hơn về các thông tin quan trọng.
• Lên lịch kiểm toán độc lập: Kiểm toán độc lập là một bước quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và minh bạch của báo cáo tài chính. Lên lịch kiểm toán độc lập ít nhất 1 lần mỗi năm giúp bạn đảm bảo rằng báo cáo tài chính của doanh nghiệp là nhất quán và chính xác.
• Sử dụng phần mềm kế toán hiện đại: Hiện đại hóa quá trình quản lý tài chính và thuế: Phần mềm kế toán có khả năng hỗ trợ doanh nghiệp tự động tổng hợp số liệu lên báo cáo tài chính. Nó cũng giúp tự động lập tờ khai thuế và quyết toán thuế TNDN hàng năm.
• Phát hiện sai lệch và nhắc nhở hạn kê khai thuế: Ngoài ra, phần mềm kế toán còn có khả năng phát hiện các sai lệch trên chứng từ, sổ sách, báo cáo và hướng dẫn cách xử lý theo đúng quy định. Nó tự động nhắc nhở hạn kê khai thuế, quyết toán thuế và nộp thuế GTGT, TNDN, TNCN, thuế môn bài.

Sử dụng công nghệ và phần mềm kế toán hiện đại không chỉ giúp giảm thiểu sai sót trong quá trình quản lý tài chính, mà còn giúp bạn tiết kiệm thời gian và nỗ lực trong việc xử lý các vấn đề kế toán và thuế. Điều này đồng nghĩa với việc cải thiện hiệu suất và hiệu quả của doanh nghiệp của bạn, đồng thời đảm bảo tuân thủ đúng quy định.

Trong bài viết này, Taichinhvisa đã hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính, một kỹ năng quan trọng cho chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư và các liên quan khác để đánh giá tình hình tài chính và hoạt động doanh nghiệp. Để nắm vững kỹ năng này, luôn cần tập trung và kiên nhẫn. Nếu cần, bạn luôn có sự hỗ trợ từ các chuyên gia tài chính hoặc kế toán để đảm bảo quản lý tài chính hiệu quả và tuân thủ quy định một cách chính xác.